Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին՝ այս տարվա հունիսի 15-16-ը Շվեյցարիայում կայացած Խաղաղության համաշխարհային գագաթնաժողովի արդյունքներով մամուլի ասուլիսում հայտարարել է իր երկրի և Ռուսաստանի միջև միջնորդների մասնակցությամբ խաղաղ բանակցություններ վարելու հնարավորության մասին։ Այս հայտարարությունն առաջընթաց քայլ էր դիվանագիտական ճանապարհով երկու երկրների միջև զինված հակամարտության հնարավոր կարգավորման ուղղությամբ։
Ինչպես հայտնի է, 2022 թվականի սեպտեմբերի 30-ին Զելենսկին հրամանագիր էր ստորագրել, որով արգելվում էր Ռուսաստանի Դաշնության ` ի դեմս նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հաշտության պայմանագրի ստորագրումը։ Ուկրաինայի իշխանությունները մինչ օրս հավատարիմ են այս դիրքորոշմանը` թույլ տրելով միայն ռազմագերիների և տեղահանված քաղաքացիական անձանց փոխանակման հարցում փոխգործակցություն երկու երկրների լիազորված պաշտոնյաների միջև։
Ասուլիսի ժամանակ Զելենսկին չի հստակեցրել, թե կոնկրետ ում է տեսնում միջնորդի դերում, բայց նշել է, որ նախընտրում է 2022 թվականի հուլիսին Թուրքիայի և ՄԱԿ-ի մասնակցությամբ տեղի ունեցած «Հացահատիկային գործարքի» կնքման մոդելի բանակցային գործընթաց։
Իր հերթին, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հուլիսի 4-ին Աստանայում կայացած ՇՀԿ-պլյուս (Շանհայի համագործակցության կազմակերպություն, «ШОС плюс») հանդիպման ժամանակ հայտարարել է, որ իր երկիրը «երբեք չի հրաժարվել և այժմ էլ պատրաստ է շարունակել խաղաղ բանակցությունները»։ Միևնույն ժամանակ նա հասկացրել է, որ նախընտրում է բանակցությունների այլ ձևաչափ։
Որոշ վերլուծաբաններ գտնում են, որ պատերազմող երկրների նախագահները միջնորդի դերում տեսնում են Թուրքիային։ Միևնույն ժամանակ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը բազմիցս հայտարարել է, որ պատրաստ է նման բանակցություններ կազմակերպել։ Մեկ այլ պոտենցիալ միջնորդ, ըստ երևույթին, Հունգարիան է, որի վարչապետ Վիկտոր Օրբանն անցած շաբաթ հերթափոխով այցելել է Ուկրաինա և Ռուսաստան՝ համապատասխան առաջարկներով: Ընդ որում, երկու երկրներն էլ ՆԱՏՕ-ի անդամ են, որը ռազմական օգնություն է ցուցաբերում Ուկրաինային։ Այս առումով նրանց անկախությունն արևմուտքից կարող է կասկածի տակ դրվել։
Հատուկ պետք է նշել Բելառուսի կաևորությունը, որը նպաստել է 2014-2015թթ. Մինսկի համաձայնագրերի ստորագրմանը և հետագայում` 2022 թվականի փետրվար-մարտ ամիսներին, հարթակ է ստեղծել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև բանակցությունների համար ։ Այնուամենայնիվ, քանի որ Կիևի և Մինսկի միջև հարաբերություններում լարվածությունն աճում է, կասկածելի է ակնկալել, որ առաջիններն այժմ կձգտեն ընդունել վերջինների միջնորդական նոր ծառայությունները:
Միջնորդի դերում քննարկվում է նաև Ղազախստանը։ Նախ, չնայած Ռուսաստանի Դաշնության հետ դաշնակցային հարաբերություններին, նա չեզոք դիրքորոշում է պահպանում ռուս-ուկրաինական հակամարտության նկատմամբ։ Նա հետևողականորեն հանդես է գալիս այս հակամարտությունը դիվանագիտական ճանապարհով լուծելու օգտին և բազմիցս առաջարկել է իր օգնությունն այդ հարցում։ Այն ունի նաև ուղղակի (2015թ. Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև հակամարտությունը լուծելու) և անուղղակի (2013թ.-ին Մեծ Բրիտանիայից, Գերմանիայից, Չինաստանից և այլն) կազմված «վեցնյակի» միջև բանակցությունների հարթակ տրամադրելու և Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունների համար լավ փորձ: Ղազախստանի հարաբերությունները Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ հավասարապես բարեկամական են և կառուցողական։
Թե ով և երբ իր միջնորդական առաքելությամբ կկանգնեցնի եղբայրասպան պատերազմը, հայտնի կդառնա այս աշնանը։
